Çocuk Eğitiminde Disiplin

Disiplin; bireylerin yaşamında çocukluk döneminin en sağlam ve önemli temellerinden biri olarak kabul edilir. Çocukların eğitim hayatı boyunca elde ettiği başarı ve zorlukların temelinde; tutarlı kararlar almak ve sağlıklı bir disiplin anlayışı vardır. Söz konusu olan bu temel sadece okul hayatıyla kalmayıp; aile içerisinde çocuğun davranışlarını ve gelişimini şekillendirir. Disiplin eğitimi, bir bireyin hayatı boyunca sahip olduğu tutum ve alışkanlıklar üzerinde çok derin bir etkiye sahiptir. Bu yüzden dış dünyaya uyumlu birey yetiştirme yolunda disiplin anne babaların en dikkat ettiği konulardan biridir.

Çocuklarda disiplin eğitiminin değeri hafife alınmamalıdır. Disiplin sağlayan kararlı ve tutarlı bir ebeveyn, çocukların kendini güvende hissettiği, neyin doğru neyin yanlış olduğunu anladığı, sorumluluk ve sınırların net olarak belirlendiği çok önemli bir yapıdır. Söz konusu olan bu güvenli ortamda çocuklar hem sosyal becerilerini hem de kendilerini tanıma şansı bulabilir. Dolayısıyla disiplinli yaklaşım, öğrencilerin yalnızca akademik başarısı üzerinde etkili olmakla kalmayıp, sosyal ve duygusal gelişimini de olumlu yönde etkiler.

Disiplin çocuğun kendi potansiyelini keşfetmesine yardımcı olurken aynı zamanda özgüvenini besler. Bu disiplin sayesinde hedefine ulaşmak için gerekli adımları atabilen çocuk, karşılaştığı güçlükler karşısında yılmadan yürümeye devam etme becerisi kazanır. Ayrıca süreç içerisinde zaman yönetimi, sorumluluk ve öze deneyim gibi hayat boyu ihtiyacı olan temel becerileri kazanmış olur.

Çocuklara Disiplin Yaklaşımı Nasıl Olmalıdır?

Çocuk eğitiminde disiplin, ceza vermek ya da ona kızmak anlamına gelmez. Disiplin aslında çocuğa sorumluluklarını, kabul gören davranışlarını ve sınırlarını anlatmak için vardır. İstenmeyen bir şey yaptığında çocuğa vurmak, şiddet göstermek ya da bağırmak travma oluşturarak çocuğun anne ve babasından uzaklaşmasına sebep olur. Aile içerisinde ön plana çıkan duygu ve yaklaşım; sevgi, saygı ve anlayış çerçevesinde geliştirilmek zorundadır. Çocuğa herhangi bir konuda fikrinizi ifade ederken, bu konuda tutarlı davranmak son derece önemlidir. Çocuğa bir şeyi neden yapamayacağını anlatmak, özgüvenini yıkmadan ona açık davranmak gerekir.

Çocuklarda iyi bir disiplin eğitimi için dikkat edilmesi gereken davranış şekilleri şu şekilde sıralanabilir:

• İlk olarak duygusal bağ ve içtenlik ön planda tutulmalıdır,
• Çocuğa karşı adil davranmak gerekir. Verilen kararın nedenleri detaylı olarak anlatılmalı ve disiplin eğitimi adalet kavramını pekiştirici niteliklere sahip olmalıdır,
• Her zaman öz disiplini destekleyici ve geliştirici olmak zorundadır,
• Uygulanan disiplin eğitimi çocuğun gelişim düzeyine ve yaşına uygun olmak zorundadır.

Çocuklara Disiplin Nasıl Verilir?

Her çocuğun karakteri ve huyu birbirinden çok farklıdır. Dolayısıyla her çocuğa uygulanan iletişim dili de birbirinden ayrı olmalıdır. Ancak disiplin eğitiminde temel hedeflenen; çocuğun yanlış davranış ve tutumlar sayesinde istediğini elde edemeyeceğini anlamasıdır. Bu amaç ile çocuk kendi sınırlarını çizmeyi ve istemediği olaylar karşısında nasıl doğru tepkiler verebileceğiniz öğrenir. Çocuklarda etkili disiplin uygulaması şu şekilde verilebilir:

• Çocuklar genel olarak taklit ederek öğrenir. Bu yüzden çocukların örnek alabileceği kişiler olmaya özen göstermek gerekir. Eğer ebeveynler olaylar karşısında aşırı tepkisel davranırsa, çocuklarda duygularını abartılı yaşama eğilimi gösterir,
• Çocuğa öncelikle saf sevgi vermek gerekir. İletişimi güçlü olan ailelerde çatışma ve kavga çok daha az olur. Çocuklar ailesine çok fazla güvenilir ve kendini konuşarak ifade edebileceğini hisseder,
• Çocuklar ağlayıp bağırarak bir şeylere aşırı derece tepki verdiğinde, onları yalnız bırakmak gerekebilir. Ona aynı şekilde kızarak ya da vurarak tepki vermek, çocuğun içinde sıkışan öfkeyi açığa vurmasına ve inatlaşmaya devam etmesine sebep olabilir,
• Çocuklar istediği şeyler olmadığında aşırı kızma, ağlama ve küsme gibi davranışlar gösterir. Ayrıca ilgi ve alaka her zaman üstlerinde olsun isterler. Onların aşırı verdiği tepkiler görmezden gelindiğinde ise ağlamanın bir işe yaramadığını anlarlar. Bu yüzden aynı durum tekrar uygulandığında ilk tercihleri sizinle direkt olarak iletişim kurmak olur. Dolayısıyla gerekli durumlarda çocuğun bazı aşırı verdiği tepkiler görmezden gelinebilir,
• Eğer çocuk istenmeyen hatalı bir davranışı devamlı olarak tekrar ediyorsa, bu durumda sessiz kalarak ona bunun yanlış olduğunu anlatmak mümkündür. Sert olduğunuzu anlayabilmesi için illa ona bağırmana gerek yoktur. Sadece bir süre sessiz kalarak, bu yaptığının kabul edilemez bir davranış olduğunu ona anlatabilirsiniz,
• Bu süreç içerisinde mutlaka tutarlı olmanız gerektiğini bilmenizde fayda vardır. Eğer 10 gün bilgisayar oyununun yasak olduğunu söyledi iseniz, bu süreye uymanız şarttır. Ayrıca hatalı olduğu bir davranışı tekrar ettiğinde yine aynı tepki vermrniz gerekir. Tutarlı davranmadığınız zamanlarda çocuk yanlış ve doğruyu olması gerektiği şekilde sınıflandıramaz. Dolayısıyla çocuk üzerinde etkili bir şekilde disiplin sağlamak çok daha zor hale gelir.

Çocuk Eğitiminde Disiplinin Önemi

Disiplin; çocuk eğitiminde olmazsa olmaz bir uygulama olarak kabul edilir ve çocuğun davranışlarını düzenleyen çeşitli beklentileri içerisine alır. Ceza ve disiplin asla birbirine karıştırılmaması gereken iki konudur. Ceza uygulamasında çoğu kez çocuğa şiddet uygulamak olarak değerlendirme söz konusu olurken, şiddetin çocuk eğitiminde psikiyatrik olarak asla yeri yoktur.

Ebeveyn olarak topluma faydalı bireyler yetiştirmek için her zaman doğru adımlar atmak gerekir. Çocuğa gösterilen toplumsal kurallar ise onun dış dünya ile uyum sağlamasını kolaylaştıracak ve sevilen biri olmasını sağlayacaktır. Ayrıca kendi haklarının bilincinde olan ve başkalarılarının da haklarının farkında olan, kendine saygı gösterilmesini beklerken diğer insanların varlığına da saygılı olan, dürtüsel davranmamayı öğrenen bir çocuk yarınların iyi ebeveyni olacaktır.

Doğru ve yanlış kavramı, disiplin eğitimi ile harmanlandığında çocuk tarafından daha rahat benimsenecektir. Vicdan duygusunun gelişmesinde ise doğru disiplin yöntemlerinin uygulanmasının büyük bir önemi vardır. Vicdan sahibi olan toplumlar hiçbir zaman kolay kolay yıkılmaz. Bu noktada çocuğa verilen doğru disiplin eğitim, gelecek için çok büyük bir teminattır.

Çocuklar, herhangi bir eylem yaparken anne ve babasının nasıl tepki verdiğine dikkat ederler ve bunu daha önce birkaç kez tekrar ederek sizi denerler. Olumlu ya da olumsuz, istenen ya da istenmeyen davranış şekillerini sürekli olarak aynı tepkilerle karşılamak gerekir. Her seferinde aynı tepki ile karşılayan bir çocuk, doğal olarak neyi yapıp neyi yapmaması gerektiğini öğrenecektir.

Pozitif Disiplin Nedir?

Anne ve babalar; bu yolculukta sevinçli anların yanı sıra zaman zaman çocuk eğitiminde zorlu kararlar almak ve hoş olmayan durumlarla baş etmeyi öğrenmek zorunda kalır. Bu süreç içerisinde ebeveynleri çocuklarını en iyi şekilde yetiştirmek ve onlara daha sağlıklı bir gelecek sunmak amacıyla farklı disiplin yöntemleri arayış içerisine girerler. Bu noktada ise son zamanlarda dikkat çeken pozitif disiplin eğitimi ön plana çıkar.

Pozitif disiplin, çocukların sınırlarını ve yönlendirmelerini belirlemenin önemli bir yoludur. Ancak aynı zamanda onlarla duygusal bir bağ kurma, anlama ve olumlu davranışı teşvik etme eğilimindedir. Pozitif disiplin ile sevgi, anlayış ve rehberlik temelli bir yaklaşımı benimsemek söz konusudur. Geleneksel cezalandırma yöntemlerine odaklanan disiplin yaklaşımlarının tam aksine; pozitif disiplinde çocuklara olumlu davranış şekilleri öğretmeye ve onları kendi sorumluluklarına yönlendirme vardır.

Pozitif disiplin, sadece istenmeyen davranış şekillerini düzeltmekle kalmayıp, aynı zamanda çocukları etik değerlerle donatarak onların olumlu birer birey olarak yetişmesine yardımcı olur. Söz konusu olan bu yaklaşım, aile içerisinde sağlıklı bir iletişim ile güçlü bağlanma sağlayarak çocukların duygusal zekasının ve özsaygısının güçlenmesine yardımcı olur.

Disiplin Örnekleri

Pozitif disiplin; çocukların rehberlikle ve sevgi ile yönlendiren çok etkili bir yaklaşım olarak dikkat çeker. Buna bağlı olarak çocuk eğitiminde pozitif disiplin örnekleri şu şekilde sıralanabilir:

• Olumlu takdir: Çocuğun başarıları konusunda takdir edilmesi ve bu olumlu davranışların mutlaka ödüllendirilmesi gerekir. Bu sayede çocuğun olumlu davranışların tekrarlanması için teşvik etmiş olursunuz,

• Sorularla yönlendirme: Çocuğa yönlendirilebilecek sorular sorarak, kendi çözümlerini kendilerinin düşünmesine yardımcı olmalısınız. Bu sayede sorumluluk almak için teşvik ederek problem çözme becerileri geliştirilmiş olur,

• Sınırları açıklamak: Kuralları çok net şekilde belirlemek gerekir. Bu noktada çocuğa neden bu kurallara uymanın önemi olduğunu anlatmak ise şarttır. Bu durumda ise çocuk kuralları anlar ve içselleştirme imkanı bulur,

• Farklı davranış şekilleri öğretme: İstenmeyen davranış şekilleriyle başa çıkma konusunda çocuğa farklı davranışlar öğretmek işe yarayabilir. Ona olumlu seçenekler sunduğunuzda, çocuk daha sağlıklı tepkiler geliştirme konusunda başarılı olur,

• Duygusal destek: Çocuğun duygusal ihtiyaçlarına karşı duyarlı davranmak son derece önemlidir. Sık sık duygusal olarak onunla bağlantı içerisinde olmak, çocuğu kendini güvende hissetmesine yardımı olur ve olumlu davranış sergileme konusunda teşvik edicisidir,

• Anlaşma ve işbirliği yapmak: Sorunları çözmek için çocukla işbirliği yapmak gerekir. Onların firiklerini dinleyerek anlayış göstermek ve birlikte çözümler bulmak gerekir. Bu sayede çocuğun kendi sorumluluklarını üstlenmesine yardımcı olunmuş olur,

• Zaman yönetimi: Çocuğun zaman yönetimi becerisi kazanması gerekir. Rutinler oluşturarak, çocuğun kendi gününü planlamasına ve sorumluluk almasına destek olmak işe yarayabilir.

Söz konusu olan bu örnekler, çocukları olumlu yönde yönlendirmek ve onların sorumluluk alması konusunda teşvik edilmesini sağlamak amacıyla kullanılabilir. Her çocuk birbirinden farklı olduğu için, anne ve babaları bu örnekleri çocukların bireysel ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak uygulaması gerekir.

Okul Öncesi Dönemde Disiplin Yöntemleri

Okul öncesi dönemde disiplin yöntemlerinin hayata geçirilmesi için dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri doğru anaokul seçimi yapmaktır. Pozitif disiplin tekniğini hayata geçiren alanında uzman eğitmenleriyle Erdem Anaokulu; dış dünyaya uyumlu birey yetiştirme konusunda her zaman yanınızda olmayı başarır. Sizde Erdem Anaokulu farkını deneyimlemek ve pozitif disiplin ile çocuklarınızın geleceğine yatırım yapmak için iletişim kurabilirsiniz.