Başakşehir - İstanbul /
Bize Hemen Ulaşın
Akran zorbalığı; çocukların kendi akran grubu içerisinde duygusal, fiziksel ya da sosyal açıdan zarar görmesini sağlayan, sürekli yaşadığı saldırgan bir davranış biçimi olarak karşınıza çıkar. Akran zorbalığı özellikle okul ortamında çok sık yaşanan bir sorundur.
Bu durumun önüne gelmek için çocuklarda farkındalık oluşturmak, güvende hissettirmek ve empati geliştirilmesini sağlamak çok önemlidir. Ayrıca akran zorbalığı, uygun önlemler alındığı takdirde önlenebilir bir durumdur.
Akran zorbalığı; bir çocuğun bir ya da daha fazla akranı tarafından sürekli olarak ve kasıtlı şekilde kötü muameleye maruz kalmasıdır. Karşı tarafa zarar verebilen her türlü davranış ya da söz bu kavram içerisinde yer alabilir. Günümüzde çok geniş bir alanı kapsayan akran zorbalığı türleri ise duygusal, fiziksel, sözel, sosyal, siber, eşya ve cinsel zorbalık olarak sıralanabilir. Buna bağlı olarak:
Akran zorbalığı belirtileri ise kişiye bağlı olarak değişiklik gösterir. Diğer yandan mağdur, zorba ya da seyirci grupta ön plana çıkan belirtiler birbirinden çok farklı olabilir. Bu noktada:
Zorbalığa uğrayanların (mağdur) davranışları: Genel olarak mağdur olan kişiye stres bozukluğu ya da çeşitli sağlık sorunları yaşayabilir. Anksiyete ve uykusuzluk gibi sorunlarla beraber sosyalleşme konusunda isteksizlik durumu çok sık karşılaşılan davranışlar arasında yer alır,
Zorbalık yapanların davranışları: Kurallara uymama davranışı gösteren bu grupta aynı zamanda öfke kontrolü konusunda sorunlar ortaya çıkar. Bu kişilerde empati duygusunun yeterince gelişmediği izlenir,
Zorbalığa seyirci olanların gösterdiği davranışlar: Zorbalığa tanıklık eden bireylerde ise iki tip davranış ortaya koyar. Birinci davranış, seyircilerin kendini suçlu hissetmesidir. Zarar verebilecek davranışı kendi yapmalarına rağmen bir suçluluk duygusu yaşayabilirler. İkinci davranış türü ise zorbalık eden kişiyi kışkırtarak mağdurun bu davranışı hak ettiği yönünde hareket etmesidir. Birinci davranışla kıyaslandığında bu durum çok daha sık yaşanır.
Son zamanlarda çok yaygın şekilde görülen bu durum, akran zorbalığının nasıl önlenmesi gerektiği sorusunu beraberinde getirir. Bu davranışın önüne geçmek için öğretmen ve rehberlik servisinden yardım alınması çok önemlidir. Bu noktada:
Okulda alınabilecek önlemler: Okulda alınması gereken önemli önlemlerden biri de akran zorbalığı etkinlikleridir. Çocuklarda empati duygusunun gelişmesine yardımcı olan bu etkinlikler, zorba davranışların azaltılması ve ortadan kaldırılması konusunda etkili olabilir,
Ailede alınabilecek önlemler: Çocuk ve aile üyeleri arasında sağlıklı iletişim becerileri geliştirmek, alınabilecek önlemler arasında yer alır. Bu aşamada kurulan sağlıklı iletişim, çocuğun ailesi ile yaşanan durumu paylaşması ve olayların daha travmatik sonuçlara neden olmadan çözümlenebilmesine yardımcı olur.
Bir çocuğun akran zorbalığı yapma nedenleri genel olarak şu şekilde ifade edilebilir:
Eğer çocuk akran zorbalığına uğradığını ifade ediyorsa; ilk olarak çocuk dikkatli ve sessiz şekilde dinlenmeli, yorum yapılmamalı ve anlattığına inandığına dair beden dili ve sözel olarak ( baş sallama, dokunarak rahatlatma ve göz teması kurmak) yoluyla ifade edilmelidir. Eğer anlattığı şeylerin doğru olmadığı belliyse çocuk hiçbir şekilde suçlanmamalı ve böyle bir durumun neden olduğu mutlaka araştırılmalıdır. Ayrıca çocuğa kendini suçlu hissettirecek sorular sormaktan kaçınmak da fayda vardır.
Çocuğun okuldaki ya da evdeki davranışlar detaylı olarak gözlemlenir. Ayrıca çocuğa direkt olarak bu durumu sormak yerine sohbet ederken okul içerisinde neler yaptığı sorulabilir. Diğer yandan eğer aile akran zorbalığından şüphe duyuyorsa bu durum hakkında öğretmen ve yöneticiler bilgilendirilmeli ve zorba davranış mutlaka durdurulmalıdır.
Özellikle uyumlu çocuğu olan ebeveynler, onun başka çocuklardan gelen agresif davranışlar karşısında güçlü olabileceğine dair kuşku duyar. Uyumlu ve sakin çocuğa sahip olmak güzel bir şey olsa bile; oyuncağı elinden alındığında ses çıkarmayan, oynayacağı onuna başkalarını zarar vermesine izin veren ve diğer çocukların kolay şekilde faydalanabildiği çocukların anne babası kaygılıdır. Akran zorbalığına karşı çocuğu korumanın yolları şu şekilde sıralanabilir:
Çocuğu her durumda kurtarmaktan kaçınma: Maruz kaldığı her zor durumda anne babası tarafından kurtarılan bir çocuk zaman içerisinde kendini mağdur hissetmeye başlayabilir. Onu her koşulda savunmak, durumlara ve olaylara karşı kendi gücüyle karşı koyamayacağı mesajını almasına ve her zaman pasif davranmayı alışkanlık haline getirilmesine yol açabilir,
Sakin olmak ve gereksiz müdahaleden kaçınmak: Çocuğun akran zorbalığı ya da birinin sataşması gibi durumlarla karşı karşıya kalması durumunda, müdahale etmek gerekmediği süreci sakin şekilde gözlem yapmalısınız. Çocuğun davranışlarını, olaya dahil olan diğer çocukların beden dilini, kimin ne dediğini, her çocuğun ses tonunu ve gücünü ve sonrasında olan her şeyi dikkatli şekilde gözlemleyin,
Çocuğun kişiliğinin farkında olmak: Sakin mizacı olan çocuklar, soru yaratan durumu sizden daha farklı şekilde ele almayı tercih edebilir. Ancak onun bu seçimi her zaman yanlış olmayabilir. Çocuğun mizacı ve kendi yapınızın farkında olduğunuzda, ne yapmanız gerektiğini çok daha iyi anlayabilirsiniz,
Çocuğunuzla olay hakkında konuşmak: Akran zorbalığı türünden bir olay hakkında detaylı şekilde konuşmak için güvenli ve sakin bir alanı tercih etmek gerekir. Çocuğu olan durumlardan kaynaklı sıkıntılı, kızgın ya da üzüntülüyse onu ilk olarak sakinleşmeye odaklanmalısınız. Çocuk sakin olmadan, herhangi bir çözüme yol açabilecek yaratıcı ve net düşünceler üretemez,
Anne babalık tarzına dikkat etmek: Çocuğun kendine olan güvenini, haklarını ve kendini savunan biri olmasına yardımcı olmak istediğinizde önce kendi tutum ve davranışlarınızı gözden geçirmeniz gerekir. Çocuğu her zaman uyumlu olmak ve ona sürekli ''evet, peki'' demeye teşvik ettiğinizde onu sürekli olarak pasif davranan biri olmaya sevk edebilirsiniz.
İnsanların sağlıklı ve mutlu bireyler haline gelmesinde sosyal etkileşim son derece önemlidir. Çocuk doğruyu ilk andan itibaren anne ya da babasıyla doğrudan ilişki içerisindedir. Akranlarla kurulan her ilişki, genel olarak eşit düzeyde yer alan ilişkilerdir. Taraflar söz konusu olan bu ilişkiden genel olarak yararlanır ve katkı sağlarlar.
Akran zorbalığının etkileri kısa vadede değil, uzun vadede görülebilir. Hem zorbalık ya da hem de mağdur olan bireyler, hayatın ilerleyen durumlarda psikolojik sorunlarla karşı karşıya kalabilir. Akran zorbalığının sonuçları şu şekilde ifade edilebilir:
Anksiyete ve depresyon: Zorbalığa uğrayan kişilerde, uzun vadede depresyon ve anksiyete sorunları gelişebilir. Bu kişilerde yalnızlık, sosyal ortamlardan kaçınma, düşük enerji ve umutsuzluk gibi depresyon belirtileri ortaya çıkabilir,
Yalnızlık ve sosyal izolasyon: Sürekli olarak zorbalığa uğrayan çocuklar, daha sonraki hayatından sosyal ilişki kurma konusunda zorluk çekebilirler. Akran zorbalığının uzun vadede etkisi ise bu bireylerin sağlıklı ilişki ve arkadaşlık geliştirme konusunda başarısız olmalarına sebep olabilir,
Davranışsal problemler: Zorbalık yapan çocuklar, ilerleyen dönemlerde çok daha fazla antisosyal davranışlar ortaya koyabilir. Aynı zamanda bu çocuklar yetişkinlik döneminde bağımlılık, suç işleme ve şiddet eğilimi gösterme riski çok daha yüksek olabilir,
Düşük akademik başarı: Hem zorbalık eden hem de mağdur olan çocuklar, düşük akademik başarılar sergileyebilir. Zorbalık mağdurları, okul ortamda sık sık kaygı durumu yaşadıkları için derslere odaklanma konusunda zorluk çekerler.
Akran zorbalığı yaşandığında ebeveynlerin bilinçli olması, empati ve saygıyı öğreterek zorların güçlü yönünü kırması son derece önemlidir. Bu konuda gereken adımları atmaya rağmen çözüm bulunamadığında ise uzman desteği almak gerekir. Erdem Anaokulu; uyum problemi ve akran zorbalığından korunma yöntemlerini benimseyen öğretmenleri ile üst düzey kalitede hizmet verir. Sizde çocuğunuz için kalite ve güven odaklı hizmet veren anaokulu deneyimi hayal ediyorsanız Erdem Anaokulu web sitesini ziyaret edebilirsiniz.